စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းတို့ကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ

စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းတို့ကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ – အခြေခံကျသော နည်းလမ်းများ

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ စိတ်ဖိစီးမှု (Stress)၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု (Anxiety) နဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း (Depression) တွေဟာ ရှောင်လွှဲလို့မရတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို ခံစားချက်တွေဟာ သာမန်အားဖြင့် ကြုံတွေ့ရနိုင်ပေမဲ့၊ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ သင့်ရဲ့ ဘဝအရည်အသွေးကို ထိခိုက်လာပြီဆိုရင်တော့ ဂရုစိုက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

သင့်အနေနဲ့ ဒီခံစားချက်တွေကို ကျန်းမာတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ အောက်ပါ အခြေခံအချက်တွေကို လေ့လာကြည့်လိုက်ပါ-

၁။ အသက်ရှူ လေ့ကျင့်ခန်းများ ပြုလုပ်ပါ (Practice Breathing Exercises) စိုးရိမ်ပူပန်မှု ခံစားရတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုက အသက်ရှူနှုန်း မြန်ဆန်လာခြင်းပါပဲ။ ဖြည်းဖြည်းချင်း အသက်ရှူသွင်းပြီး ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်ရှူထုတ်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းဟာ သင့်ရဲ့ အာရုံကြောစနစ်ကို ချက်ချင်း ငြိမ်သက်သွားစေနိုင်ပါတယ်။

နည်းလမ်း: လေးစက္ကန့်ကြာ နှာခေါင်းဖြင့် အသက်ရှူသွင်းပါ၊ တစ်စက္ကန့်ခန့် ထိန်းထားပါ၊ ခြောက်စက္ကန့်ကြာ ပါးစပ်မှ ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်ရှူထုတ်ပါ။ ငါးကြိမ်မှ ဆယ်ကြိမ်ခန့် ပြုလုပ်ပါ။

၂။ ခံစားချက်များကို အသိအမှတ်ပြုပါ (Acknowledge Your Feelings) သင့်ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားမယ့်အစား ဒါဟာ ‘စိုးရိမ်မှုပါ’ ဒါမှမဟုတ် ‘စိတ်ဓာတ်ကျမှုပါ’ လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း လက်ခံလိုက်ပါ။ ဒီလို အသိအမှတ်ပြုလိုက်ခြင်းကပဲ သင့်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ကို ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ မှတ်စုစာအုပ်ထဲမှာ ရေးချခြင်း (Journaling) ကလည်း စိတ်ခံစားချက်တွေကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်။

၃။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ပါ (Engage in Physical Activity) လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ခြင်း၊ လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုခု ပြုလုပ်ခြင်းဟာ သင့်ဦးနှောက်ကို စိတ်ခံစားချက် ကောင်းမွန်စေတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေ (Endorphins) ထုတ်ပေးဖို့ လှုံ့ဆော်ပေးပါတယ်။ တစ်နေ့ကို မိနစ် ၃၀ လောက် လှုပ်ရှားပေးရုံနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေကို လျော့ပါးစေနိုင်ပါတယ်။

၄။ ကျန်းမာသော လူမှုဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ပါ (Build Healthy Social Connections) စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျတဲ့အခါ အထီးကျန်ဆန်တတ်ပါတယ်။ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ သူငယ်ချင်း၊ မိသားစုဝင် ဒါမှမဟုတ် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးနဲ့ စကားပြောခြင်း၊ ဆက်သွယ်ခြင်းဟာ သင့်ကို ပံ့ပိုးမှု ခံစားရစေပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို ပေါ့ပါးစေနိုင်ပါတယ်။

၅။ အိပ်ချိန် မှန်ကန်ပါစေ (Prioritize Sleep) ကောင်းမွန်တဲ့ အိပ်စက်ခြင်းဟာ စိတ်ကျန်းမာရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။ ညဘက်မှာ အိပ်ချိန် လုံလောက်စွာ ရရှိအောင် ကြိုးစားပါ။ အိပ်ရာဝင်ချိန်နဲ့ နိုးထချိန်ကို မှန်မှန်ထားရှိခြင်းက သင့်ရဲ့ စိတ်ခံစားချက်ကို တည်ငြိမ်စေဖို့ အထောက်အကူပြုပါလိမ့်မယ်။

၆။ လိုအပ်ရင် အကူအညီ ရယူပါ (Seek Professional Help When Needed) သင့်ရဲ့ စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု ဒါမှမဟုတ် စိတ်ဓာတ်ကျမှုတွေဟာ သင့်ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝကို သိသိသာသာ အနှောင့်အယှက်ပေးလာပြီဆိုရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးပြီး မဖြေရှင်းနိုင်တော့ဘူးဆိုရင် ကျွမ်းကျင်သူ (Mental Health Professional/Therapist) တွေဆီက အကူအညီ ရယူဖို့ တုံ့ဆိုင်းမနေပါနဲ့။ အကူအညီတောင်းခံခြင်းဟာ အားနည်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဂရုစိုက်တဲ့ သတ္တိရှိတဲ့ လုပ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။